تاریخچهٔ المپیاد ادبی
المپیاد ادبی یکی از قدیمیترین المپیادهای دانشآموزی کشوری است. این المپیاد، پس از المپیاد ریاضی، همگام با المپیاد فیزیک، باسابقهترین المپیادهای کشور است که با هدف «ترغیب دانشآموزان مستعد به تحصیل دانشگاهی در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی»، از سال تحصیلی ۶۷-۱۳۶۶ بنیان گذاشته شد.
تعداد مرحلههای این المپیاد، همانند المپیادهای دیگر، همواره سه مرحله بوده است (ر.ک: المپیاد ادبی چیست؟)
شرکت در این المپیاد، تا دورۀ چهاردهم (سال تحصیلی ۸۰-۱۳۷۹) فقط مخصوص دانشآموزان دو رشتهۀ نظری علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی بود و شش نفر نخست (پس از سه مرحله رقابت و آزمون)، مدال طلا دریافت کرده، میتوانستند در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی وارد دانشگاه مورد علاقۀ خود شوند.
امّا از دورۀ پانزدهم (سال تحصیلی ۸۱-۱۳۸۰) محدودیت رشتۀ دانشآموزی برداشته شد و دانشآموزان دو رشتۀ دیگر نظری، یعنی ریاضی-فیزیک و علوم تجربی نیز به جمع رقابتکنندگان پیوستند؛ امّا برای ایشان سهمیۀ طلا بصورت مازاد و مشروط درنظر گرفته شد؛ بهاینمعنیکه پس از رقابت چهل دانشآموز برتر کشور (در مرحلۀ سوم؛ دورۀ تابستانی)، شش نفر نخست رشتههای انسانی و معارف، مانند گذشته، مدال طلا میگرفتند، و سه نفر نخست رشتههای ریاضی و تجربی، درصورتیکه نمرۀ علمیای بیشتر یا مساوی نفر ششم انسانی و معارف آورده بودند، مدال طلا میگرفتند. (و البته غالباً تنها یک یا دو نفر از دانشآموزان ریاضی و تجربی میتوانستند چنین نمرهای کسب کنند).
این حذف محدودیت، که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شده بود، باعث اعتراض کمیتۀ علمی المپیاد ادبی و استعفای دستهجمعی ایشان شد.
پس از پایان دورۀ هفدهم (سال تحصیلی ۸۳-۱۳۸۲) و توزیع مدالها، شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییری در تعداد سهمیۀ طلای کشوری المپیادها تصویب و ابلاغ کرد (۱۴ مهر ۱۳۸۳) که طبق آن، در المپیاد ادبی، سهمیۀ دانشآموزن رشتههای انسانی و معارف، از ۶ به ۱۲، و سهمیۀ دانشآموزن رشتههای ریاضی و تجربی، از ۳ به ۶ افزایش یافت. بدینترتیب، تعدادی از مدالآوران نقره نیز به جمع طلاآوران پیوستند و از مزیت دانشگاه بیکنکور بهرهمند شدند. این قانون همچنان پابرجاست.
همچنین یک سال پس از تصویب این قانون (یعنی از دورۀ هجدهم، سال تحصیلی ۸۴-۱۳۸۳)، حدنصاب نمره برای طلاگرفتن دانشآموزان ریاضی و تجربی، بجای نفر ششم انسانی، به طلای آخر انسانی (نفر دوازدهم انسانی) کاهش یافت.
در دورۀ بیستوپنجم (سال تحصیلی ۹۱-۱۳۹۰) محدودیت تعیین رشتۀ دانشگاهی نیز برداشته شد تا طلاآوران ادبی بهجای آنکه تنها مجاز به انتخاب رشتۀ زبان و ادبیات فارسی باشند، بتوانند از بین تمام رشتههای گروههای امتحانی علوم انسانی و هنر، رشتۀ موردعلاقۀ خود را انتخاب کنند.